
POWSTANIE WARSZAWSKIE 1944

Niemcy szybko wzmocnili swoje siły, by już 5 sierpnia przejść do kontrnatarcia i rozpocząć wypieranie oddziałów powstańczych z zajętych dzielnic, bestialsko rozprawiając się z ludnością cywilną.
Zachód nie stanął w obronie rozbrajanych i wywożonych do łagrów akowców na wschodnich terenach Rzeczpospolitej – żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej czy walczących w Wilnie i we Lwowie. Przywódcy Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii pozostali wobec nich obojętni nie zdobywając się na powstrzymanie Stalina, który postanowił rozprawić się z niepokornym miastem niemieckimi rękoma.

Po połowie września wstrzymano całkowicie zrzuty sprzętu i broni z powodu złych warunków atmosferycznych i ogromnych strat. Na 200 wykonanych zrzutów powstańcy odebrali jedynie 45. Sowieci nie zamierzali wesprzeć walczących w żaden sposób. Nie osłaniali nawet próby sforsowania Wisły przez 1 Armię Berlinga, która straciła w tej akcji 3 tys. żołnierzy. Niemcy zlikwidowali przyczółek czerniakowski i natarli na Mokotów, który skapitulował 27 września. Do niewoli oddało się ponad 1000 żołnierzy AK, tylko części udało się przedostać kanałami do Śródmieścia. Po trzech dniach padł Żoliborz. W tej sytuacji dowództwo powstania przyjęło niemiecką propozycję rozmów kapitulacyjnych. Powstańcom, którzy złożyli broń, gwarantowano prawa kombatanckie jeńców wojennych. Kobiety biorące udział w walce mogły na własne życzenie być traktowane jak ludność cywilna.

W Warszawie zginęło 18 tys. powstańców, ponad 20 tys. zostało rannych, 15 tys. oddało się do niewoli. Wśród ludności cywilnej śmierć poniosło ponad 150 tys. osób, 50 tys. wywieziono do obozów koncentracyjnych, a 150 tys. na przymusowe roboty do Rzeszy. Resztę mieszkańców ewakuowano na Kielecczyznę i w Krakowskie. Niemcy stracili 26 tys. zabitych, zaginionych i rannych. Do stycznia 1945 r., czyli do sowieckiej ofensywy, niemieckie lotnictwo zgodnie z rozkazem dowódcy SS Heinricha Himmlera równało z ziemią stolicę Polski.

W związku z 63. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Instytut Pamięci Narodowej zainicjowały akcję Warszawa ’44 – Bitwa o Polskę na rzecz nadania obchodom kolejnych rocznic tego wydarzenia charakteru ogólnopolskiego. W ten sposób chcemy przypomnieć Polakom, że Powstanie Warszawskie było ostatnią próbą ocalenia kraju przez zastąpieniem jednej okupacji – niemieckiej przez drugą – sowiecką, oraz że stanowiło ono wspólną walkę o Niepodległość Polski, a nie jedynie lokalny bój o Warszawę.
Pragniemy zaangażować społeczności lokalne w uroczyste obchody rocznicy. Godzina „W” – 1 sierpnia 1944 r. o 17.00 – była początkiem Powstania Warszawskiego, w którym wzięli udział żołnierze AK pochodzący ze wszystkich niemal regionów Polski. Dla upamiętnienia tego wydarzenia 1 sierpnia 2007 r. o godz. 17.00 w całej Polsce zawyją syreny. Niezależnie od tego, gdzie się wówczas znajdziemy, zatrzymajmy się, chwilą ciszy uczcijmy tych, którzy walczyli za naszą wolność. Wyjdźmy z domu, wysiądźmy z samochodu, na minutę oderwijmy się od pracy. Zadbajmy o to, by 1 sierpnia wywiesić na naszych domach flagi państwowe.
Warszawa
29 lipca br. o godz. 16:00 na placu Teatralnym w Warszawie odbędzie się koncert „Śpiewajmy powstańcze piosenki” z zainicjowanego przez „Gazetę Polską” cyklu „Polskie śpiewanie”. Instytut Pamięci Narodowej jako partner wspiera organizację koncertu. Ideą cyklu jest wspólne wykonywanie pieśni patriotycznych przez artystów i publiczność, która w trakcie koncertu uczy się kolejnych zwrotek pieśni. Tym razem naukę śpiewania poprowadzi Krzysztof Cugowski, w koncercie wystąpią także inni znani artyści. Śpiewnik z tekstami piosenek powstańczych będzie dostępny wraz z 30 numerem „Gazety Polskiej” z 25 lipca 2007 roku. W numerze tym znajdzie się również biało-czerwona opaska z napisem „1 VIII 1944 – Pamiętamy”. Organizatorzy pragną, by noszenie 1 sierpnia powstańczej opaski na ramieniu stało się odtąd powszechne w całej Polsce jako wyraz pamięci i więzi z ucz
estnikami Powstania Warszawskiego.
Łódź
W przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, 31 lipca (wtorek) łódzki oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” zapraszają na spotkanie rocznicowe. Rozpocznie je wykład Artura Ossowskiego z Biura Edukacji Publicznej IPN w Łodzi na temat łodzian w Powstaniu Warszawskim. Następnie odbędzie się projekcja filmu Aliny Czerniakowskiej „Czy musieli zginąć?”. Kolejną część spotkania stanowić będzie panel dyskusyjny z udziałem prof. dr. hab. Albina Głowackiego (UŁ), dr. Janusza Wróbla (IPN Oddział w Łodzi) oraz Tadeusza Michalskiego (ŚZŻAK). W spotkaniu przewidywany jest udział i wystąpienie red. Aliny Czerniakowskiej. Początek o godz. 15.00 w gościnnych salach Łódzkiego Domu Kultury (ul. Traugutta 18, s. 221). Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy.
Rzeszów
W ramach obchodów rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia o godz. 10:00 w kinie Zorza w Rzeszowie odbędzie się wykład Mirosława Surdeja (IPN Oddział Rzeszów), poświęcony Akcji „Burza” na Rzeszowszczyźnie, oraz projekcja filmu pt. „Pierścionek z orłem w koronie” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Natomiast o godzinie 15:30 w siedzibie rzeszowskiego oddziału IPN, przy ul. Słowackiego 18, odbędzie się promocja nowej publikacji polsko-rosyjskiej pt. „Powstanie Warszawskie w dokumentach z archiwów służb specjalnych”, na które również serdecznie zapraszamy. Publikacja prezentuje unikalne dokumenty dotyczące Powstania Warszawskiego 1944 r. i późniejszych losów powstańców. Dokumenty pochodzą z zasobu archiwalnego IPN oraz z Centralnego Archiwum Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Zostały wytworzone przez służby specjalne III Rzeszy Niemieckiej, „polskie” organy bezpieczeństwa publicznego oraz sowieckie służby specjalne. Są to przede wszystkim meldunki, protokoły przesłuchań, ale także protokoły posiedzeń sądowych w procesach przeciwko zbrodniarzom wojennym odpowiedzialnym za likwidację powstania.
Po spotkaniu nastąpi przejście pod pomnik Chwały Żołnierzy AK Podokręgu Rzeszów i złożenie kwiatów. Przypominać o rocznicy będzie prowadzona akcja plakatowa i ulotkowa. W rocznicę godziny „W” zawyją syreny. Zwracamy się z apelem do mieszkańców Podkarpacia o uczczenie minutą ciszy pamięci walczącej Warszawy.
Źródło: Instytut Pamięci Narodowej
Strona główna>