Rok 1952 r. przyniósł pododdziałom kpt. "Huzara" kolejne straty. Dnia 22 sierpnia otoczony przez UB w Łapach-Witach popełnił samobójstwo "Krakus". Wydarzenia tak wspominała właścicielka gospodarstwa, w którym się ukrywał: "Już dniało, jak prowadzili mnie do domu. Dookoła zabudowań karabiny maszynowe ponastawiali. Podeszłam pod chlew i mówię: – Panie Lutku, proszę wyjść, bo wojsko wie, że pan u nas jest. Po chwili usłyszałam szelest słomy. Schodził na dół. Odsunęłam się więc na bok od drzwi. Nagle padł strzał. Podbiegłam do chlewa, otworzyłam drzwi. Na ziemi leżał "Krakus" – jeszcze drgał. Był ubrany w wojskowe spodnie i białą koszulę. Obok odrzuconej na bok ręki leżał pistolet. Strzelił sobie w usta. Nie chciał oddać się w ich ręce, bo wiedział, co go czeka. Opowiadał nam kiedyś, że już po ujawnieniu [w 1947 roku] był aresztowany i tak bity, ze w stawie go cucili. Potem uciekł z tego aresztu. Teraz wolał odebrać sobie życie niż pozwolić drugi raz się złapać. Miał może trzydzieści lat".
Dnia 10 maja 1952 r. na lewobrzeżnym Podlasiu otoczony został przez KBW trzyosobowy patrol Kazimierza Jakubiaka "Tygrysa". Była to jedna z niewielu operacji, w trakcie której żołnierze KBW (łącznie 112) wyraźnie starali się pojmać żywcem partyzantów. W efekcie tych działań zatrzymani zostali: Henryk Ostapski "Poleszuk" oraz Władysław Kapłon "Krakowiak". Ciężko ranny "Tygrys", nie widząc możliwości ucieczki, popełnił samobójstwo. Zatrzymani pod Chłopkowem "Krakowiak" oraz "Poleszuk" poddani na miejscu intensywnemu śledztwu dostarczyli resortowi bezpieczeństwa wielu cennych informacji na temat siatki terenowej oddziału st.sierż. Adama Ratyńca "Lamparta" na lewobrzeżnym Podlasiu. Już następnego dnia wskazali też resortowi bezpieczeństwa miejsce stacjonowania reszty grupy. Spowodowało to uruchomienie 11 maja 1952 r. obławy z udziałem 2 batalionu 8 pułku KBW, pododdziałów 1 batalionu 2 pułku KBW, 1 batalionu III Brygady KBW oraz kompanii 4 i 10 pułku KBW. Las Sokole, w którym obozowali partyzanci został całkowicie okrążony. Początkową fazę walki tak przedstawiał jeden z jej uczestników Witold Biasłowąs "Litwin":
"Jedenastego maja, gdy spałem w szałasie, zbudził mnie "Lampart", każąc się natychmiast ubierać, mówiąc że w lesie podobno jest wojsko. Natychmiast to miejsce, w którym mieliśmy szałasy, opuściliśmy kierując się bardziej w głąb lasu. Przeszliśmy […] około pół kilometra, przechodząc jakąś duktę, zbliżyliśmy się do jakiejś ścieżki, nagle "Sokół" odskoczył, ja również, ale nic nie zauważyłem i w tym czasie otrzymałem postrzał w łopatkę, poprzez ramię, "Sokół" padł na miejscu, nie wiem czy ranny, a reszta wszyscy my wróciliśmy z powrotem, biegiem tej ścieżki, niektórzy ostrzeliwując się. Od ramienia po którym kula poszła do łopatki, palce lewej ręki zaczęły mi momentalnie drętwieć. Zrozumieliśmy, że jesteśmy otoczeni. Wojsko następnie nas zaczęło zachodzić z różnych stron i w czasie strzelaniny "Ryś" został zabity otrzymując postrzał w głowę. Wojsko wzywało nas do poddania się. Gdy zaczęliśmy się cofać do lasu, wtedy zostałem ranny w miednicę i rękę. Od razu padłem, "Romek" to widząc zawrócił i zabrał ode mnie pepechę, i wszyscy trzej, to jest "Lampart", "Ryszard" i "Roman" zostawili mnie, nie robiąc nawet opatrunku dla mnie i straciłem ich z oczu".
Polegli: st.sierż. Adam Ratyniec "Lampart", por. Konstanty Maksymow "Ryszard", Andrzej Jakubiak "Ryś" oraz NN "Romek". W ręce UB wpadł ciężko ranny Witold Białowąs "Litwin". Z okrążenia udało się przebić jedynie Kazimierzowi Ilczukowi "Sępowi".
Równolegle do działań pacyfikacyjnych MBP podjęło jeszcze w 1951 r. przeciw kpt. Kazimierzowi Kamieńskiemu grę operacyjną, w ramach fikcyjnej – utworzonej przez resort V Komendy WiN. Jej najważniejszymi elementami było dotarcie do oddziału "Huzara", podporządkowanie go V Komendzie, "namierzenie" ludzi związanych z oddziałem i w efekcie likwidacja całej struktury konspiracyjnej. Do pierwszego kontaktu Jana Terlikowskiego – jednego z agentów UB grających rolę członka sztabu WiN -z kpt. Kazimierzem Kamieńskim doszło w październiku 1951 r. Kilka tygodni później otrzymał on z "centrali" nominacje na Komendanta Okręgu Białostockiego WiN kryptonim "Bursa" oraz rozkazy rozbudowy struktur terenowych i objęcia dowództwa nad działającymi jeszcze oddziałami NZW (w tym Kazimierza Krasowskiego "Głuszca"). Jednocześnie stale zwiększano nacisk grup operacyjnych w terenie, starając się w ten sposób nakłonić "Huzara" i jego ludzi do przyjęcia oferty przerzutu na zachód. Po likwidacji "Krakusa" i "Ponurego", w październiku 1952 r. Kazimierz Kamieński podjął wreszcie decyzję wyjazdu wraz ze swoimi ośmioma podkomendnymi do Warszawy, gdzie miał oczekiwać na dalszą drogę. Od tej chwili wszyscy partyzanci pozostawali już pod całkowitą kontrolą MBP. Aresztowano ich 29 października 1952 r. – ze względów propagandowych – tuż przed wyborami do Sejmu.
Bilans blisko 6 lat walk 6 Brygady Wileńskiej – to około: 250 akcji, w tym m.in. 50 walk i potyczek z siłami bezpieczeństwa, 35 różnego rodzaju zasadzek, 26 rozbitych posterunków MO i placówek UBP, 6 akcji na pociągi, 15 akcji na urzędy gminne, 55 akcji na spółdzielnie, 10 akcji "rozbrojeniowych", blisko 20 akcji "przeciwbandyckich", ponad 80 zlikwidowanych współpracowników "resortu bezpieczeństwa" i około 20 bandytów. Podczas walk z oddziałami 6 Brygady zginęło także około 70 funkcjonariuszy UBP i MO, kilkudziesięciu funkcjonariuszy NKWD, a także blisko 100 żołnierzy KBW. W toku sześciu lat walk, a także w "katowniach" UB zginęło i zostało zamordowanych około 120 partyzantów ze zgrupowania ppor. "Wiktora", kpt. "Młota", kpt. "Huzara".
MAZOWSZE – 16 Okręg NZW
W 1945 r. na terenie Północnego Mazowsza utworzony został na bazie struktur NOW, NSZ oraz lokalnych struktur poakowskich Okręg Warszawski NZW oznaczony kryptonimem "Mazowsze", "Orzeł". Składał się on z siedmiu komend powiatowych, które obejmowały swoim zasięgiem obszar powiatów: przasnyskiego, ciechanowskiego, ostrołęckiego, makowskiego oraz części łomżyńskiego i szczytnieńskiego. Do amnestii lutowej 1947 r. okręg skupiał w swoich szeregach kilka tysięcy konspiratorów, w następnych latach zaś prawdopodobnie nie więcej niż około tysiąca. Komendantem Okręgu przez pierwsze dwa lata pozostawał kpt. Zbigniew Kulesza "Młot II", później zaś – do czerwca 1948 r. por. Jan Kozłowski "Las", "Vis", w końcowym zaś okresie – do lata 1949 r. – chor. Witold Borucki "Babinicz", "Dąb". Okręgowi podlegały liczące w różnych latach, w sumie od 200 do 50 żołnierzy patrole Pogotowia Akcji Specjalnej dowodzone przez: Mieczysława Dziemiszkiewicza "Roja", Witolda Bo
ruckiego "Dęba", Henryka Skoniecznego "Romana", Henryka Pyska "Dęba II", Edwarda Dobrzyńskiego "Orzyca", Eugeniusza Lipińskiego "Mrówki", Władysława Grudzińskiego "Pilota", Stanisława Suchotniaka "Szarego" i Wacława Mówińskiego "Szczygła". Prowadziły one stałą walkę z komunistycznym reżimem, likwidując szczególnie szkodliwych dla miejscowego społeczeństwa funkcjonariuszy UB i MO oraz stanowiących podstawowe zagrożenie dla działalności niepodległościowej agentów "resortu". Pomimo decyzji o ujawnieniu się – w ramach amnestii 1947 r. – pierwszego Komendanta Okręgu kpt. Z. Kuleszy, większość jego podkomendnych nie zdecydowała się na podobny krok, podejmując decyzję o pozostaniu w konspiracji. Jako spójna struktura Okręg "Orzeł" przetrwał do czerwca 1948 r. Dnia 25 tego miesiąca UB udało się zlokalizować bunkry grupy sztabowej Okręgu Warszawskiego NZW kryptonim "Mazowsze" dowodzonej przez por. Józefa Kozłowskiego "Lasa". W akcji przeciwko 15 osobowemu oddziałowi osłonowemu wzięło udział ponad 50 plutonów 1 i 2 Brygady KBW – tj. około 1500 żołnierzy. W trakcie trwającej kilka godzin walce polegli: "Tur", "Bohun", "Das"? i "Wiatr". W ręce resortu bezpieczeństwa wpadli: Komendant Okręgu: por. J. Kozłowski "Las", jego zastępca st.sierż. Piotr Macuk "Sęp", szef sztabu sierż. Bolesław Szyszko "Klon" oraz szef pionu propagandy ppor. Czesław Kania "Witold", sekretarz KO Henryk Tkaczyk "Sęk", stanowiący osłonę KO "Buber", "Ster", "Sokół", "Lew" oraz żony "Lasa" i "Klona". W odkrytych bunkrach poza całym archiwum okręgu, władze bezpieczeństwa skonfiskowały ponad 100 jednostek broni oraz duże zapasy amunicji.
Po rozbiciu przez KBW i UB komendy, dalszą działalność w ramach Okręgu o kryptonimie "Tęcza" starał się kontynuować W. Borucki "Babinicz". Rok później (19 sierpnia 1949 r.) poległ on w walce z grupą operacyjną KBW, UB pod wsią Amelino w powiecie Maków Mazowiecki. Dnia 2 marca 1949 r. w rejonie miejscowości Gostkowo w powiecie przasnyskim osaczony został przez KBW oddział Edwarda Dobrzyńskiego "Orzyca". W wyniku trwającej blisko cztery godziny walki, liczącej blisko 1000 żołnierzy grupie operacyjnej udało się w całości zlikwidować ośmioosobowy patrol NZW. O zaciętości i determinacji broniących się partyzantów świadczy fakt i czterech spośród nich wolało śmierć w płomieniach niż poddanie się resortowi bezpieczeństwa.
Sierż. Mieczysław Dziemieszkiewicz "Rój". Młodszy brat Romana – por. "Adama", "Pogody".Żołnierz PAS Okręgu Północne Mazowsze NZW. Uczestnik rozbicia aresztu PUBP w Krasnosielcu. Od 1947 d-ca oddziału PAS w Okr. Północne Mazowsze. Po rozbiciu Sztabu K-dy Okr. [w czasie boju 25 czerwca 1948 pod m. Kadzidło] "Rój" podjął próbę odbudowania struktur NZW na szczeblu K-dy Okr. Podporządkował sobie kilka patroli PAS liczących w sumie ok. 40 żołnierzy. Patrole te – częściowo rozbite przez obławy KBW – prowadziły aktywną działalność bojową – głównie akcje likwidacyjne.Sierż. "Rój" zginął w walce z 264-osobową grupą operacyjną KBW 13 kwietnia 1951 w okolicach wsi Szyszki.
Ostatnie, ocalałe struktury NZW z powiatów: Ciechanów, Pułtusk, Maków Mazowiecki, Przasnysz skupił pod swoim dowództwem Mieczysław Dziemiszkiewicz "Rój". Jeszcze w 1948 – 1949 r. podlegało mu kilka samodzielnych patroli bojowych dowodzonych m.in. przez: Ildefonsa Żbikowskiego "Tygrysa", Władysława Grudzińskiego "Pilota", czy Stanisława Kakowskiego "Kazimierczaka", liczących w sumie około 40 partyzantów. Pierwsze straty poniosły one już w ramach operacji "P" w 1948 r. Dnia 12 lipca w walce z UB polegli NN "Orzeł" i NN "Lew", w sierpniu oraz listopadzie tego roku doszło do kolejnych walk. W ich wyniku, otoczeni przez wojsko zginęli śmiercią samobójczą: NN "Kmicic" oraz Józef Maruszewski "Sęp". Determinacja w walce z komunistycznym reżimem, jaka towarzyszyła członkom patroli "Roja" widoczna była także i w następnych potyczkach. Dnia 25 lutego 1950 r., na skutek donosu, otoczony został przez UB i KBW patrol "Tygrysa". W nierównej walce zginęli: Ildefons Żbikowski "Tygrys", Józef Niski "Brzoza", Henryk Niedziałkowski "Huragan" oraz Władysław Bukowski "Zapora". Cztery miesiące dłużej przetrwał w terenie kolejny pododdział podległy "Rojowi" dowodzony przez Władysława Grudzińskiego "Pilota". Otoczony 23 czerwca 1950 r. przez obławę w miejscowości Popowo Borowe w powiecie pułtuskim poległ on wraz z trzema swoimi podkomendnymi: Czesławem Wilskim "Brzozą", Hieronimem Żbikowskim "Gwiazdą" oraz Kazimierzem Chrzanowskim "Wilkiem" (w akcji tej, obok 500 żołnierzy wyposażonych w 25 samochodów i 9 psów tropiących użyto także kilku samolotów). Samego "Roja" UB udało się zlokalizować i osaczyć dopiero 14 kwietnia 1951 r. na kolonii Szyszki w powiecie przasnyskim.
W trakcie akcji, w której wzięło udział 266 żołnierzy dwuosobowy patrol M. Dziemiszkiewicza został całkowicie "wystrzelany". Najdłużej w terenie utrzymał się trzyosobowy pododdział Stanisława Kakowskiego "Kazimierczaka". Został rozbity już po śmierci "Roja" 14 października 1951 r. we wsi Kadzielnia w powiecie przasnyskim. "W wyniku przeprowadzonych działań operacyjnych w dniu 14.10.51 r. 3-ci pluton 1-ej kompanii Specjalnego Baonu por. Ciukszo zlikwidował /…/ 3-ch bandytów, t.j. dowódcę bandy ps. "Kaźmierczuk, syna "Kaźmierczuka" ps. Henryk i "Bohuna". Dowódca bandy "Kaźmierczuk" raniony przez żołnierza podpalił stodołę, a następnie popełnił samobójstwo".
Żołnierze PAS powiatu Kolno NZW, Okręg Mazowsze – prawdopodobnie 1950. Od lewej:Marian Borys "Czarny", od kwietnia 1952 dowódca oddziału PAS NZW, zginął w walce w 1954; Hieronim Rogiński "Róg", Komendant Powiatu Kolno NZW, jednocześnie d-ca 15-osobowego oddziału PAS, zginął w walce 17 kwietnia 1952;Stanisław Śledzik "Huragan".
Nie był to jednak koniec walki. Blisko rok dłużej przetrwał patrol Komendanta Powiatu NZW Kolno Hieronima Rogińskiego "Roga" (został zlikwidowany przez UB i KBW 17 kwietnia 1952 r.). Ocaleli z obławy członkowie jego grupy w dalszym ciągu prowadzili działalność w kilkuosobowych zespołach. Dnia 11 listopada 1953 r. w miejscowości Dudy Puszczańskie resortowi bezpieczeństwa udało się osaczyć patrol Stanisława Grajko "Mazura", ponad półtora roku później (15 sierpnia 1955 r.) zniszczyć zaś ostatnią już grupę zbrojną wywodzącą się z 16 Okręgu NZW (poległ wówczas Jan Rogiński).
Żołnierze PAS powiatu Kolno NZW, Okręg Mazowsze – prawdopodobnie 1950.
Stoją od lewej:Stanisław Waszkiewicz "Piskorz", szef PAS Powiatu, ciężko ranny w głowę, wyleczony dzięki uporowi i wytrwałości Komendanta Powiatu "Roga", który przez cały czas opiekował się nim. Nie odzyskał pełnej sprawności fizycznej. W kwietniu 1952 opuścił kryjówkę i wydał UB schronienie "Roga"… Władysław Sadłowski "Twardy"
, "Franek", zginął 11 listopada 1953;w drugim rzędzie od lewej:Marian Borys "Czarny";Stanisław Śledzik "Huragan"; w dolnym rzędzie od lewej siedzą:Hieronim Rogiński "Róg", Komendant Powiatu, Stanisław Grajek "Mazur".