Zygmunt Boradyn
Niemen rzeką niezgody. Polsko–sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944
Oficyna Wydawnicza "Rytm", Warszawa 2013, Format 176×250 mm, s. 360, ilustracje, oprawa twarda.
Wznowienie (I wyd. w 1999 r.) obszernej monografii poświęconej polsko–sowieckiej wojnie partyzanckiej na Nowogródczyźnie w latach 1943-44 autorstwa Zygmunta Boradyna, polskiego badacza urodzonego w Nowogródku, syna żołnierza Armii Krajowej obwodu Iwie-Juraciszki.
W swej pracy autor omawia narastający na Nowogródczyźnie w latach 1943 i 1944 konflikt między Armią Krajową a partyzantką sowiecką. Historiografia rosyjska i białoruska głoszą tezę, że przyczyną tego konfliktu była realizowana przez Komendę Okręgu Nowogródzkiego Armii Krajowej polityka "dwóch wrogów". Ale polityka ta nie była pozbawiona podstaw. Podjęte przez partyzantkę sowiecką w końcu 1943 roku działania przeciwko Armii Krajowej uprawniały Komendę Okręgu Nowogródzkiego do twierdzenia, że Sowieci na równi z Niemcami zagrażają wolności, całości i niepodległości Rzeczpospolitej.
Zaletą opracowania jest fakt, że w dużym stopniu wykorzystano w nim dotychczas nieznane sowieckie dokumenty z okresu II wojny św. z obecnych archiwów białoruskich, do których jednak autor podchodzi krytycznie, biorąc pod uwagę ich tendencyjny charakter. Ze źródeł polskich autor wykorzystał m.in. dokumentację Komendy Okręgu Nowogródzkiego AK z Archiwum Akt Nowych i Archiwum Wojskowego Instytutu Historycznego, a także obszerne relacje dawnych oficerów i żołnierzy AK na tych terenach. Dzięki tej pracy dysponujemy obecnie kompleksowym opisem walk z Sowietami w AK-owskich obwodach stołpeckim, lidzkim, szczuczyńskim i wspomnianym Iwie-Juraciszki. Natomiast, jak przyznaje sam autor, materiały dotyczące walk i konspiracji AK na Słonimszczyźnie są bardziej skromne.
Praca zawiera także kilkadziesiąt zdjęć oraz indeks nazwisk i pseudonimów.
Książkę można nabyć:
Zobacz również: