1963… to był niesamowity rok. W Dallas ginie John F. Kennedy. Walentina Tiereszkowa macha ludzkości z orbity okołoziemskiej. Na osłodę imperialistom – The Beatles nagrywają singiel "She Loves You". A w Polsce? Na całego trwa nasza mała stabilizacja. Rewelacyjny Zbigniew Pietrzykowski po raz czwarty zostaje mistrzem Europy w boksie, a Roman Zambrowski wylatuje z KC, co jest wyraźnym sygnałem, że okres błędów i wypaczeń jest już za nami. Prawdziwe rewelacje jednak czekają rodaków na odcinku kultury. Przy salwach spontanicznego śmiechu odbywa się w Warszawie premiera "Jak być kochaną" Wojciecha Hasa, Bohdan Łazuka bierze udział w zdjęciach do filmu "Beata", zaś rewelacyjny Zbigniew Maklakiewicz występuje w aż czterech filmach.
No i jeszcze jedno. W małej wsi koło Piask w województwie lubelskim ginie podczas obławy 45-letni Józef Franczak, poszukiwany listem gończym były AK-owiec. Ten ostatni polski partyzant z bronią w ręku przeciwstawiał się komunistycznemu zniewoleniu dokładnie 24 lata.

Sierż. Józef Franczak "Laluś", "Lalek" był ostatnim partyzantem polskiego podziemia
niepodległościowego. Jego życiorys jest typowy dla wielu z pokolenia
Kolumbów. Urodził się w 1918 roku w małej podlubelskiej wiosce Majdan
Kozic Górnych. Nie mając środków na dalsze kształcenie zgłosił się do
Szkoły Podoficerskiej Żandarmerii w Grudziądzu, a następnie służył w
Równem na Wołyniu. We wrześniu 1939 roku walczył z Sowietami, udało mu
się zbiec z niewoli i powrócić w rodzinne strony. W czasie okupacji
niemieckiej był żołnierzem ZWZ i AK, dowodził drużyną, a następnie
plutonem. Prowadził też zajęcia w konspiracyjnej szkole podoficerskiej.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej znalazł się w szeregach organizowanego
przez komunistów "ludowego" WP. Stacjonował w Kąkolewnicy, gdzie Sąd
Polowy II Armii WP skazywał na kary śmierci byłych żołnierzy
AK. Prawdopodobnie w pierwszych miesiącach 1945 roku zdezerterował.
Początkowo ukrywał się w okolicach Łodzi, a następnie na Pomorzu.

21 października 1963 roku
zorganizowano grupę operacyjną składającą się z dwóch oficerów SB i 35
funkcjonariuszy ZOMO, którą dowieziono w okolice wsi Majdan Kozic Górnych.
O godz. 15.45 zabudowania Wacława Becia – właściciela motocykla –
zostały okrążone. "Laluś" zauważywszy zbliżającą się obławę, próbował –
udając gospodarza – przejść przez linię obstawy. Gdy został wezwany do
zatrzymania się, wydobył pistolet, oddał kilka strzałów i zaczął
uciekać. Przebiegł ok. 300 metrów, po czym został śmiertelnie ranny i po
kilku minutach zmarł. W prosektorium Zakładu Medycyny Sądowej w
Lublinie przeprowadzono sekcję zwłok i pozbawiono je głowy, a następnie
złożono w bezimiennym grobie na cmentarzu komunalnym przy ul. Unickiej w Lublinie.
Dzięki pomocy pracownika cmentarza rodzinie udało się ustalić miejsce
pochówku. Dopiero w 1983 roku siostry "Lalusia" przeniosły prochy do
rodzinnego grobowca, na cmentarzu parafialnym w Piaskach.

11
maja 2007 r. z inicjatywy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Obszaru
Wschodniego w Lublinie oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa
odsłonięto w Piaskach pomnik Ostatniego Partyzanta RP – sierż. Józefa Franczaka ps. "Lalek".

57 lat temu, 11 października 1953 r., w więzieniu w Białymstoku komunistyczni bandyci zamordowali ostatniego dowódcę 6. Brygady Wileńskiej AK, legendarnego kpt. Kazimierza Kamieńskiego ps. "Huzar".

Kpt. Kazimierz Kamieński ps. "Huzar".

W końcu marca 1953 r. w dwóch pokazowych procesach w Łapach i Ciechanowcu kpt. Kazimierz Kamieński „Huzar” i jego pięciu żołnierzy skazano na karę śmierci. Rada Państwa odmówiła skorzystania z prawa łaski. Starannie wyreżyserowany proces stał się narzędziem najbardziej brutalnej komunistycznej propagandy – żołnierzy Armii Krajowej oskarżano w nim o współpracę z Niemcami, działanie z niskich pobudek, itp. Te propagandowe kłamstwa powtarzali później, niemal do czasów nam współczesnych, sprzedajni historycy, literaci i publicyści.  Oprócz kpt. "Huzara", w dniach 22 IX i 11 X 1953 r., zamordowano również pięciu jego żołnierzy. Byli to:

• Mieczysław Grodzki  "Żubryd",
• Wacław Zalewski "Zbyszek",
• Kazimierz Parzonko "Zygmunt",
• Kazimierz Radziszewski "Marynarz",
• Józef Mościcki "Pantera".

Miejsce ich pochówku do dzisiaj pozostaje nieznane…

GLORIA VICTIS !

Od lewej: ppor. Witold Buczak "Ponury", kpt. Kazimierz Kamieński "Huzar", N.N.

Patrol oddziału "Huzara". Od lewej: Mieczysław Grodzki "Żubryd", Eugeniusz Tymiński "Ryś", Tadeusz Kryński "Rokita", Stanisław Gontarczuk "Rekin". Zdjęcie z 1950 r.

Podlasie, prawdopodobnie 1950, żołnierze z oddziału kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara", stoją od lewej: sierż. Lucjan Niemyjski "Krakus", 22 sierpnia 1952 otoczony przez GO UB-KBW popełnił samobójstwo, Józef Brzozowski "Zbir", "Hanka", zginął latem 1952 w walce z KBW; Wacław Zalewski "Zbyszek", zamordowany 11 X 1953 r. w więzieniu w Białymstoku, ppor. Witold Buczak "Ponury", zginął w walce z KBW 28 maja 1952 r.,  NN "Jurek", Eugeniusz Welfel "Orzełek", zginął w walce z KBW 30 IX 1950 r.

Podlasie 1951 r., kadra oddziału "Huzara". Stoją od lewej: Kazimierz Jakubiak "Tygrys" († 10 V 1952), Eugeniusz Tymiński "Ryś" († 30 V 1951), Wacław Zalewski "Zbyszek" († 11 X 1953), Józef Mościcki "Pantera" († 22 IX 1953), siedzą od lewej: Kazimierz Parzonko "Zygmunt" († 22 IX 1953), Adam Ratyniec "Lampart" († 11 V 1952).

Żołnierze kpt. "Huzara". Chwila odpoczynku przy muzyce, od lewej: Kazimierz Parzonko „Zygmunt” († 22 IX 1953), Kazimierz Radziszewski „Marynarz” († 22 IX 1953) i NN.

Pierwszy z lewej: agent MBP wprowadzony w początkowej fazie rozgrywki z "Huzarem" – Janusz Terlikowski, były akowiec z Obwodu AK Bielsk Podlaski, a w 1952 r. TW "Rytel", "Ryglewski".

Marian Strużyński vel Reniak. Zdrajca i agent UB wprowadzony do oddziału kpt. "Huzara", sprawca aresztowań i śmierci wielu wybitnych żołnierzy Niepodległościowego Podziemia, m.in. w 1949 r. oddziału "Wiarusy", skupiającego byłych żołnierzy mjr. Józefa Kurasia "Ognia", działający na Podhalu.


Kpt. Kazimierz Kamieński „Gryf", „Huzar", ur. 8 I 1919 r. we wsi Markowo Wólka gm. Piekuty pow. Wysokie Mazowieckie, w rodzinie pochodzenia drobnoszlacheckiego (jego ojciec posiadał duże gospodarstwo i jednocześnie pełnił funkcję wójta tej wioski). Ukończył Gimnazjum Handlowe w Wysokiem Mazowieckiem. Następnie jako prymus ukończył 10-miesięczną szkołę podchorążych rezerwy kawalerii, po czym skierowany został do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Szkolenie zakończył uzyskując stopień kaprala podchorążego rez. kawalerii. Otrzymał przydział do 9 psk (Dywizjon Osowiec). W szeregach tej jednostki wziął udział w wojnie obronnej 1939 r., przechodząc jej cały szlak bojowy. Brał udział m.in. w walkach na pograniczu z Prusami Wschodnimi, oraz w dalszych działaniach odwrotowych – aż po Lubelszczyznę. Po dołączeniu do Grupy Operacyjnej "Polesie" uczestniczył w ostatnich bitwach Września w rejonie Kocka jako konny łącznik pomiędzy dowódcą 9 psk i dowódcą GO "Polesie" (podczas tej służby zabito pod nim cztery konie, on sam odniósł tylko lekkie kontuzje). Dostał się do niewoli
niemieckiej, z której od razu zbiegł, jeszcze w październiku 1939 r., i powrócił w rodzinne strony, na teren okupacji sowieckiej. W konspiracji pracował od pierwszych tygodni 1940 r., początkowo w lokalnej organizacji Podlaski Batalion Śmierci (tzw. Legion Podlaski). Zaprzysiężony w ZWZ-AK od maja 1940 r. Ścigany przez NKWD, w 1940 r. znajdując się w sytuacji przymusowej miał ponoć zabić dwóch funkcjonariuszy usiłujących go aresztować. W okresie okupacji niemieckiej pełnił pod pseudonimem "Gryf" różne funkcje dowódcze w Komendzie Obwodu ZWZ-AK Wysokie Mazowieckie (m.in. dowódcy plutonu terenowego, szefa uzbrojenia i adiutanta KO). Wiosną 1944 r. dołączył do lotnego oddziału Kedywu Obwodu Wysokie Mazowieckie dowodzonego wówczas przez ppor. Romana Ostrowskiego "Wichra". Uczestniczył w akcjach zbrojnych, m.in. w czerwcu 1943 r. w walce pod Lizą, w akcji pod Szepietowem w maju 1944 r., w czerwcu 1944 r. w akcji na bagnie Podosie (likwidacja bandy komunistyczno – rabunkowej) i w akcji "Burza" w lipcu 1944 r. Po lipcu 1944 r. szef samoobrony Obwodu AK-AKO-WiN Obwodu Wysokie Mazowieckie.
Działalność "po wyzwoleniu" rozpoczął późną jesienią 1944 r. z przydzielonym przez Komendanta Obwodu czteroosobowym patrolem. Po kilku miesiącach miał już spory oddział partyzancki w sile plutonu (podlegały mu też 4 rejonowe grupy dyspozycyjne i partyzanckie). Wykonał kilkadziesiąt akcji przeciw UBP, KBW, NKWD i ich agenturze. Awansowany do stopnia podporucznika (2 XI 1943 r.), porucznika (1 VI 1945 r.), w WiN przedstawiony do awansu na kapitana (30 IV 1946 r.). Za męstwo i zasługi został odznaczony Krzyżem Walecznych. W okresie amnestii lutowej 1947 r. dowodzony przez niego oddział został rozformowany, zaś większość żołnierzy ujawniła się. Sam nadal ukrywał się, wkrótce wokół niego skupiła się grupa byłych żołnierzy AK – WiN ściganych przez UBP i zagrożonych aresztowaniem, co pozwoliło na odbudowę oddziału partyzanckiego. W maju 1947 r. podporządkował się por./kpt. "Młotowi", zaś dowodzona przez niego grupa weszła na zasadach autonomicznych w skład 6 Brygady Wileńskiej AK. Po śmierci "Młota" w czerwcu 1949 r. objął komendę nad pozostającymi w polu patrolami 6. Brygady Wileńskiej AK.
O poparciu jakim cieszył się wśród mieszkańców Podlasia świadczy fakt, że utrzymał się w polu niemal do końca 1952 r. W wyniku prowokacji przygotowanej przez MBP – związanej ze sprawą tzw. V Komendy WiN – został zwabiony podstępnie do Warszawy i tam 27 X 1952 r. aresztowany. 26 III 1953 r. skazany na karę śmierci przez WSR w Warszawie w procesie pokazowym na sesji wyjazdowej w Łapach i 11 X 1953 stracony w więzieniu w Białymstoku (miejsce pochówku nieznane).
11 listopada 2007 r. Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara" Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "Polonia Restituta".
18 listopada 2007 roku, z inicjatywy Fundacji "Pamiętamy", w centrum miasta Wysokie Mazowieckie odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika upamiętniającego kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara" i jego żołnierzy z oddziałów partyzanckich Obwodu AK-AKO-WiN Wysokie Mazowieckie oraz 6. Brygady Wileńskiej AK poległych w latach 1944 – 1953.

Pomnik Fundacji "Pamiętamy" w Wysokiem Mazowieckiem upamiętniający kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara" i jego żołnierzy.

Zainteresowanych historią walki kpt. "Huzara" i jego żołnierzy  zapraszam również do pobrania i lektury publikacji  wydanej przez Fundację "Pamiętamy" – Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, KAZIMIERZ KAMIEŃSKI „HUZAR” – ostatni podlaski komendant 6 Brygady Wileńskiej AK i jego żołnierze 1939-1952 [kliknij w okładkę]>

Czytaj również:

• Kpt. Kazimierz Kamieński „Huzar” (1919 – 1953) – część 1>
• Kpt. Kazimierz Kamieński „Huzar” (1919 – 1953) – część 2>
• St. sierż. Adam Ratyniec „Lampart” (1926 – 1952) – część 1>
• St. sierż. Adam Ratyniec „Lampart” (1926 – 1952) – część 2>
• Kazimierz Krajewski, Działalność operacyjna WUBP w Warszawie przeciwko oddziałom kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara" (1949–1952)>
• Tomasz Łabuszewski, Kryptonim "Obszar" – "Narew" – rozgrywka MBP przeciwko konspiracji kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara">
• TRZEBA PRZECZYTAĆ !!! (26) – Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, "Łupaszka", "Młot", "Huzar".  Działalność 5 i 6 Brygady Wileńskiej AK (1944-1952)>
• 11 Listopad 2007 r. Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył "Żołnierzy Wyklętych">
• Fotorelacja z odsłonięcia pomnika kpt. Kazimierza Kamieńskiego ps. "Huzar" i jego żołnierzy>

Strona główna>

Stowarzyszenie Pamięci SBO NSZ "Zuch" Antoniego Żubryda i Gmina Korczyna zapraszają w dniach 1-3 października 2010 r. do udziału w I Rajdzie Szlakiem Żołnierzy Wyklętych mjr. Antoniego Żubryda "Zucha".

W piątek ok. godz. 9.00 z rynku w Sanoku uczestnicy wyruszają  trasą Sanok – Niebieszczany – Bukowsko. Dojazd na nocleg w Brzozowie.
W sobotę trasa Brzozów – Malinówka (krzyż w pobliżu miejsca śmierci majora Żubryda i jego żony) – Korczyna k/Krosna.
W niedzielę:

• 11.00 – Msza Święta w intencji poległych i pomordowanych  dowódców i żołnierzy SBO NSZ "ZUCH" (Sanktuarium św. J.S. Pelczara),
• 12.30 – widowisko plenerowe w Rynku w Korczynie  – "Żubryd schodzi z gór", inspirowane  zajęciem Korczyny przez Batalion "Żubrydowców" w 1945 r.,
• 14.00 – panel historyczny pt. "SBO NSZ "Zuch" na tle oporu przeciw komunizmowi 1944-1947" (seria narad – Dom Strażaka).

Szczegóły pod adresem: zolnierze_niezlomni@onet.pl

Więcej na temat mjr. Antoniego Żubryda ps. "Zuch" czytaj:

• Mjr Antoni Żubryd „Zuch” (1918 – 1946) – część 1>
• Mjr Antoni Żubryd „Zuch” (1918 – 1946) – część 2>
• Grzegorz Motyka – Antoni Żubryd – bieszczadzki "Ogień">
• Oddział partyzancki NSZ Antoniego Żubryda>
• Antoni Żubryd [wikipedia]>
  
• Mirek Kokoszkiewicz – "…lubię zabijać ludzi, ale to lubienie ulega przedawnieniu”>
• WARTO PRZECZYTAĆ…(1) – Andrzej Romaniak, Powstanie, działalność i likwidacja antykomunistycznego oddziału partyzanckiego NSZ pod dowództwem Antoniego Żubryda, [w:] Powiat sanocki w latach 1944-1956, Rzeszów – Sanok, s. 273-368>
  
• WARTO PRZECZYTAĆ…(12) – Waldemar Basak, Rzecz o majorze Antonim Żubrydzie. Samodzielny Batalion Operacyjny Narodowych Sił Zbrojnych kryptonim "Zuch" 1944 – 1947>
• WARTO PRZECZYTAĆ…(19) – Grzegorz Motyka, W kręgu "Łun w Bieszczadach". Szkice z najnowszej historii polskich Bieszczad>

Strona główna>

• poznanie dziejów niepodległościowego podziemia zbrojnego z l. 1939-55 na terenie Podhala i Gorców,
• dotarcie do miejsc i obiektów – świadków historii,
• prezentacja żywej historii – inscenizacji, rekonstrukcji wydarzeń w terenie,
• spotkanie z kombatantami formacji partyzanckich na szlaku rajdu,
• poznanie specyfiki dziejów i kultury  Podhala,
• przywrócenie społecznej pamięci o walce zbrojnej i ofierze żołnierzy Dywersji Pozafrontowej 1938/39, ZWZ-AK 1939-45, kurierów tatrzańskich, partyzantów Zgrupowania "Błyskawica" 1945-47 i OP "Wiarusy" walczących o suwerenność Polski w l. 1939-49.         

Charakter V Rajdu jako  imprezy turystyczno-edukacyjnej:

• Rajd ma charakter rajdu pieszego przebiegającego oznakowanymi  szlakami i ścieżkami zaznaczonymi na mapie,
• trasę rajdu uczestnicy pokonują w kilkuosobowych patrolach,
• zadaniem patrolu jest zgodne z oznaczeniem na mapie /otrzymanej na starcie/ pokonanie dziennej trasy w wyznaczonym limicie czasu, odnajdując po drodze osobowe i nieosobowe punkty kontrolne oraz wykonując w czasie marszu  zadania wyznaczone przez sędziów,
• każdy z patroli winien posiadać pełnoletniego opiekuna, apteczkę pierwszej pomocy /opis zawartości i sposób użycia będzie  punktowany/, kompas /posługiwanie się będzie punktowane/, latarkę,
• każdy z patroli przed zgłoszeniem na starcie rajdu obowiązany jest przyjąć jako swoją  nazwę-kryptonim pseudonim jednego z ok. 1150 dowódców Żołnierzy Wyklętych walczących  z sowieckim /komunistycznym/ okupantem w latach 1944-1963 i przygotować historyczne  uzasadnienie dokonanego wyboru – sylwetkę swojego patrona /prezentacja w trakcie rajdu/.

Rajd ten jest kontynuacją  inicjatywy związanej z odkłamywaniem dziejów polskiego podziemia niepodległościowego walczącego na Podhalu w latach 1939-55.
Idea naszego rajdu narodziła się w 2006 r. pomiędzy dwoma  środowiskami: harcerskim na Podhalu /phm Adam Błaszczyk HR/ a GRH "Barka" z Łodzi /Paweł Wasążnik/ – obydwaj ww. związani w latach 80-tych z Federacją Młodzieży Walczącej – Łódź.      
Organizatorem  pierwszych trzech edycji rajdu było Polskie Towarzystwo Historyczne  o/Nowy Targ, do współpracy w III edycji włączył się Społeczny Komitet Pamięci Żołnierzy KT, ROCHa i Zgr. "Błyskawica", a od IV rajdu organizacją zajmuje się  waksmundzki Społeczny Komitet Pamięci Żołnierzy Konfederacji Tatrzańskiej, Rocha i Zgrupowania "Błyskawica" – organizator lutowych obchodów  rocznicy ostatniej walki i śmierci mjr. "Ognia", współwydawca /wraz z wyd. Antyk/ płyty CD barda Żołnierzy Wyklętych z Gdańska – Andrzeja Kołakowskiego "Oskarżeni o wierność" /promocyjny koncert w Nowym Targu, kwiecień 2009/.
Pierwsza  i druga edycja rajdu w latach 2006-2007 miały miejsce w Gorcach – we współpracy z GPN, na szlakach związanych z działaniami  Konfederacji Tatrzańskiej, OP WILK i Grupy Ochrony Sztabu Zgr. "Błyskawica" oraz IV batalionu 1 PSP AK "Lamparta".
Trzecia edycja ’08 odbyła się na trasie Odrowąż – Żeleźnica – Raba Wyżna – Stare Wierchy – Rabka, przypominając zarówno o bohaterach z lat II wojny /o OP ZWZ-AK "Szaroty" mówił jego żołnierz Władysław Szepelak "Mały" z Bielanki/, kurierach Polskiego Państwa Podziemnego jak i podziemiu niepodległościowym II konspiracji – o walkach 3 kompanii Zgrupowania "Błyskawica" oraz OP "Wiarusy" /1945-49/.
Wyjątkowymi gośćmi rajdu byli partyzant  mjr. "Ognia" Czesław Stolarczyk "Głuc" z Rdzawki oraz Edward Klempka "Węgorz" z Rabki. Z ramienia IPN wizytował nasz rajd p. Mateusz Szpytma. Trasę rajdu i warty pod miejscami pamięci narodowej zabezpieczała i rekonstrukcję rozbicia UB w Rabce wykonała GRH "Podhale w Ogniu".
Czwarta edycja ’09 pod patronatem Szefa BBN  śp. ALEKSANDRA SZCZYGŁO /z udziałem   Dyrektora Departamentu Komunikacji Społecznej BBN p. Jarosława Rybaka/ szlakiem 2 tatrzańskiej kompanii "Błyskawicy" Jana Kolasy "Powichra" na trasie Chochołów – Witów – dol. Chochołowska i Stare Roboty – Ornak – Kościelisko poświęcona była szczególnie pamięci powstańców chochołowskich z 1846 r., kurierów tatrzańskich i Marszałka Śmigłego oraz partyzantom z grupy kpr. "Marnego" bestialsko zamordowanych w willi "Śmiechówka" ’47. Rekonstrukcję ich walki i śmierci, jak również zasadzki UB na trasie rajdu i warty honorowe, wykonała nowopowstała 15-osobowa młodzieżowa GRH "Błyskawica" z Waksmundu. Specjalnym gościem historycznym w tej edycji był partyzant KT,  4 i 2 komp. Zgr. mjr. "Ognia" – Władysław Rogal "Buk", a gościem artystycznym – Andrzej Dziubek z zespołem DE PRESS i prapremierą płyty "Myśmy rebelianci".

Dzień 1, piątek 24 września:

• Godz. 8.30 – Nowy Targ / cmentarz/ – godz. 10.00 Waksmund /cmen
  tarz/ – Bukowina Waksmundzka – Pol. Wachowa – Pol. Sralówki /10 km/,
• Rozpoczęcie rajdu  na nowotarskim cmentarzu /ul. św.Anny/ przy grobach łączniczek mjr. "Ognia" – "Sarenki" /Czesława Polaczyk–Kuraś/ i "Stokrotki" /Janina Polaczyk–Kolasa/ oraz  Jego żołnierzy: "Śmigłego" /Jan Batkiewicz – d-ca 1 komp./, "Herkulesa" /Bogusław Szokalski – adiutant/, "Tura" /Ludwik Baliński/, "Noska" /Stanisław Sulka/ i zmarłego w lipcu br. "Pirata" /Edward Krupiński/ a także  współpracowników z KT i "Rocha" – J. Apostoła i W. Hajnosa  "Smutnego". Przejazd do wsi Waksmund.

Start patroli na trasę pieszą odbędzie się w miejscowości Waksmund. Po uroczystym poranku z Apelem Pamięci na waksmundzkim cmentarzu /groby rodziny i żołnierzy mjr. "Ognia"/ uczestnicy wyruszają  spod budynku szkoły, poprzez most kierując się na wschód na miejscowość Ostrowsko wzdłuż drogi widokowej łączącej Waksmund i Ostrowsko po południowych stokach Gorców. Po dotarciu na most w Ostrowsku, patrole podążają w kierunku północnym na Niżną Górę, poprzez Księży Wierch w kierunku północnym docierają na polanę Pańską. Z owej polany podążając wyznaczonym szlakiem uczestnicy  kierują się na północny wschód wzdłuż polany Wojtówki do szlaku niebieskiego wychodzącego z miejscowości Łopuszna. Tym szlakiem patrole podążają na Bukowinę Waksmundzką. Po dotarciu na szczyt uczestnicy winni się kierować na południowy zachód na polanę Wachową pod Bukowiną Waksmundzką – miejsce koncentracji wszystkich patroli. Tamże noclegi w bacówkach /łącznie ok. 70 miejsc/ na Polanach Waksmundzkich: Wachowa, Kowaloska, Sralówki, Judkowa.
Około godziny 21 rozegrana zostanie gra terenowa z udziałem  GRH "BŁYSKAWICA".

Dzień  2 , sobota   25 września:

• Sralówki – Pol. Wachowa p. Bukowiną Waksmundzką – Pol. Świnie Czoło – dol. Łopusznej – Gajówka Mikołaja – Pol. Świnie Czoło – Pol. Świderowa – Pol. Rusnakowa –  Turbacz –Długa Hala – Pol. Gabrowska –  Kiczora – Turbacz – Sralówki /20 km/.

Z Wachowej polany patrole schodzą za znakami "partyzanckiej" ścieżki edukacyjnej  do Gajówki Mikołaja w dolinie potoku Łopuszna /zwiedzanie ekspozycji przyr.-histor. GPN/. Podejście ścieżką na Pol. Świnie Czoło i  Świderową a dalej trasa będzie prowadzić na szczyt  Turbacza /1310 m npm – Krzyż na pamiątkę 1945 r. b. żołnierza mjr. "Ognia" – Józefa Sulki "Zająca"/  z  Turbacza /w schronisku prelekcja pracownika IPN/ i Hali Długiej /Krzyż na miejscu śmierci Albinki Białoń/ uczestnicy udają się  przez Gabrowską Polanę na Kiczorę /1282 m npm – miejsce stacjonowania sztabu  i grupy ochrony sztabu Zgrupowania "Błyskawica"/.  Trasa powrotna przez Turbacz na mp. rajdu. Wieczornica przy watrze /z gawędą organizatorów oraz zaproszonych historyków/ dla uczestników rajdu i mieszkańców bacówek oraz gości. Prezentacja piosenek partyzanckich i zadań przedrajdowych przez patrole. Nocne obrady jury turnieju rajdowego – podsumowanie punktacji.

Dzień  3 , niedziela 26 września:

• Bukowina Waksmundzka –  Czoło Turbacza – Obidowiec – Stare Wierchy – Obidowa /12 km/.

Z Bukowiny Waksmundzkiej patrole idą przez  Długie Młaki na Mszę polową /godz. 11.00/ przy Kaplicy Papieskiej na Polanie Rusnakowej – dzieło Czesława Pajerskiego i  b. żołnierzy mjr. "Ognia" /obok Kaplicy Papieskiej – Krzyż Katyński/.  Trawers kopuły szczytowej Turbacza i przejście  głównym szlakiem beskidzkim /znaki czerwone/ przez Obidowiec do  "schroniska partyzanckiego" Konfederatów Tatrzańskich ZWZ-AK – Zgr. "Błyskawica" – OP Wiarusy  na Starych Wierchach gdzie nastąpi podsumowanie i zakończenie rajdu. Zejście spod schroniska do wsi Obidowa /20 min./ – odjazd uczestników  transportem kołowym do Nowego Targu.

Zakładane rezultaty:

• Efektem rajdu będzie wyłonienie w wyniku klasyfikacji turniejowej zwycięskich patroli, które wykażą się najlepszą wiedzą historyczną i umiejętnościami;
• Dostarczenie młodym uczestnikom nieznanej i nieobecnej w podręcznikach wiedzy o dziejach antyhitlerowskiej i  antykomunistycznej partyzantki na terenie Podhala i Małopolski;
• Przekazanie nauczycielom – opiekunom materiałów historycznych dot. tematyki rajdu do ew. wykorzystania na lekcjach historii i edukacji regionalnej;
• Wzbogacenie społecznej pamięci lokalnych środowisk o ludziach i miejscach zapomnianych w okresie PRL a zasłużonych dla sprawy Polskiego Państwa Podziemnego 1939-45 oraz  II Konspiracji /1944/45-1955/.

Zespół organizacyjny rajdu tworzą:

• Adam Błaszczyk – nauczyciel historii gimnazjum w Ludźmierzu, przewodnik górski tatrzański i beskidzki,  kontakt: 664942004, ar.blaszczyk@gmail.com, 34-471 Ludźmierz, ul. Orkana 8;
• Bartłomiej Kuraś – d-ca GRH "Błyskawica", 796610947;
• Jerzy Nieckarz – Społeczny Komitet Pamięci Konfederacji  Tatrzańskiej, Rocha i Zgr. "Błyskawica", 601454752.

Uwagi organizacyjne:

• Zgłoszenia:

Na adres organizatora /Adam Błaszczyk/: Zbiorowe grup młodzieży przez nauczyciela/opiekuna /nazwa szkoły – liczba uczestników – nazwisko opiekuna/  do dn. 19 września br., indywidualne do dn. 23 września 2010 r.
Pobierz kartę zgłoszeniową: KARTA ZGŁOSZENIOWA>

• Ubezpieczenie:

Organizatorzy nie przewidują dodatkowego ubezpieczenia. Opiekunowie młodzieży szkolnej winni posiadać nr aktualnej polisy ubezpieczeniowej szkoły /podać przy zgłoszeniu w biurze rajdu/.

• Koszty:

Uczestnik dokonuje na starcie wpłaty wpisowego w wysokości 40,00 zł od osoby co zapewnia: transport w czasie rajdu, dowóz bagażu z N. Targu na trasę rajdu, dojazd z Nowego Targu na trasę rajdu i powrót do Nowego Targu po zakończeniu imprezy, 1 gorący posiłek na koniec dnia, noclegi w bacówkach prywatnych na polanach gorczańskich, poczęstunek przy ognisku/grillu, pamiątki rajdowe /znaczek, koszulka/. Zwolnieni z wpłaty wpisowego są opiekunowie grup młodzieży szkolnej.

• Wyposażenie:

Na trasie rajdu niezbędne jest: obuwie górskie typu trapery z mocną podeszwą, kurtka przeciwdeszczowa, podręczny plecaczek z jedzeniem i piciem. Na noclegi w bacówkach konieczny własny śpiwór, karimata,  suche i ciepłe ubranie do przebrania, kubek/menażka + łyżka, latarka. Zapas suchego pr
owiantu do śniadania we własnym zakresie.

Zapraszamy serdecznie na trasę rajdu, na której…

[kliknij w plakat aby powiększyć]

15 stycznia 1947 r. odbył się pokazowy proces, w którym Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na sesji wyjazdowej w Rykach skazał dziewięcioro partyzantów z organizacji "Wolność i Niezawisłość" – czterech z nich zamordowano.

Na uprzednie polecenie przewodniczącego WSR w Warszawie, płk Władysława Garnowskiego, podczas sesji tzw. wyjazdowych składów orzekających Wojskowego Sądu Rejonowego stosowany miał być tryb doraźny – wyroki śmierci miano wykonywać natychmiast, bez przedstawiania prezydentowi próśb o ułaskawienie. Nie dano możliwości dopuszczenia do obrony sądzonych partyzantów. Głównym powodem styczniowej sesji wyjazdowej WSR do Ryk (jak również do innych miejscowości w całej Polsce) było to, iż za cztery dni miały odbyć się "wybory" do Sejmu, więc władza ludowa chciała zastraszyć lokalne społeczeństwo. W tym celu do ryckiego "Domu Strażaka" z obstawą funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa, około godziny 15.00, przybył z Warszawy skład orzekający:

• por. Jerzy Biedrzycki – były strażnik więzienny,
• kpt. Władysław Przeździecki,
• kpt. Antoni Pacześniak,
• ppor. Zalewski – prokurator, były aelowiec.

Skazali oni na śmierć:

• Jana Filipka ps. "Gilza", s. Stanisława i Józefy z Lipców, ur. 16 grudnia 1924 r. w Kawęczynie,
• Władysława Warownego ps. "Dąb", s. Wojciecha i Franciszki z Gugałów, ur. 26 lutego 1923 r. w Dąbi,
• Stefana Kamarka, s. Ferdynanda i Magdaleny z Bernaciaków, ur. 22 maja 1921 r. w Wólce Kotowskiej,
• Adama Zdrojewskiego ps. "Sęp", s. Władysława i Jadwigi z Mieszczaków, ur. 12 kwietnia 1920 r. w Żabiance.

Karę pozbawienia wolności otrzymali:

• Zofia Gągałówna – 10 lat więzienia,
• Jadwiga Narajczyk – 6 lat więzienia,
• Stanisław Madoń ps. "Lew" – 6 lat więzienia,
• Arkadiusz Olek – 5 lat więzienia,
• Kazimierz Filipek – 3 lata więzienia.

Rozprawę sądową ograniczono do aktu oskarżenia, który potwierdził niejaki Grondkowski ps. "Wulkan" – były żołnierz 1 Armii WP gen. Berlinga, a następnie partyzant mjr. Mariana Bernaciaka "Orlika", który po zdradzeniu kolegów swoją "karierę" kontynuował jako agent Urzędu Bezpieczeństwa. Po zakończeniu procesu około godz. 17.00 wyprowadzono skazanych, powiązanych uprzednio kablem w kierunku posterunku MO w Rykach. Następnie, rozdzielono sądzonych na dwie grupy – skazanych na pozbawienie wolności poprowadzono do aresztu.
Drugą grupę partyzantów którym zdjęto buty zaprowadzono bezpośrednio nad staw Buksa. Po dojściu do zamarzniętego stawu zostali zastrzeleni "po katyńsku"– strzałem w tył głowy. Ich ciała, z rękami powiązanymi kablem i drewniakami na nogach, zakopano w zmarzniętym bagnie przykrywając je cienką warstwą ziemi i lodu.

Osądzeni nie mogli odwołać się od wyroku, ani protestować, nie doczekali też zapowiadanej amnestii… Ich koledzy objęci ustawą amnestyjną już od wiosny 1947 r. starali się o ekshumację i godny pochówek swoich współtowarzyszy. Liczne rozmowy ciągnęły się do lipca. Funkcjonariusze UB twierdzili, iż nie wiedzą gdzie tamci leżą pochowani, albo że w ogóle nie zostali zabici. W końcu po interwencjach telefonicznych żołnierzy z oddziału "Orlika", a w szczególności Zygmunta Wilczyńskiego ps. "Żuk" i Zygmunta Kultysa ps. "Lis", do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie i Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Garwolinie wydano polecenie funkcjonariuszom posterunku w Rykach, aby wskazali dokładne miejsce zakopania zamordowanych. Po otrzymaniu rozkazu, wcześniej nieupoważnieni do tego ubowcy z Ryk pokazali miejsce kaźni i złożenia ciał zastrzelonych partyzantów. Ekshumacja oraz nabożeństwa żałobne, w czasie których licznie uczestniczyli okoliczni mieszkańcy, stało się odważną, jak na tamten okres manifestacją patriotyczną.

Ekshumacja i pogrzeb ciał pomordowanych nad stawem Buksa w Rykach.

Dziś, o tamtym wydarzeniu sprzed ponad sześćdziesięciu lat przypomina krzyż postawiony nad stawem Buksa, a na tabliczce tegoż krzyża widnieje napis:
 

Warto dodać, iż wobec pięciorga skazanych na karę pozbawienia wolności w wyżej opisanym "procesie sądowym", na mocy ustawy o amnestii z 22 lutego 1947 r. kary zostały zmniejszone bądź anulowane. Ten sam skład sędziowski dwa dni wcześniej (tj. 13 stycznia) w Garwolinie skazał na karę śmierci dwóch podkomendnych "Orlika" – Edwarda Banego ps. "Lotny" i Stefana Błachnio ps. "Bokser". Oni zostali również zamordowani zaraz po osądzeniu.

Dopiero 11 grudnia 1990 r. ówczesny minister sprawiedliwości – Aleksander Bentkowski złożył do Izby Karnej Sądu Najwyższego tzw. rewizję nadzwyczajną od tamtego wyroku, argumentując ją faktem, iż wyrok nie spełniał wymogów zawartych w art. 500 § 2 kpk. Na mocy owej rewizji uniewinniono wszystkich skazanych przez
Wojskowy Sąd Rejonowy 15 stycznia 1947 roku.

Źródło: Nieśmiertelnik Nr I/5/2010
Strona główna>